Onderhoud van uw verrekijker of telescoop

Met een goede verrekijker of telescoop is het prettig vogels kijken. Veel mensen kiezen voor een lichtsterke verrekijker om ook met minder mooi weer een helder beeld te hebben. Maar wist u dat een paar vette vingers of een beetje stof op de lenzen de lichtdoorlatendheid al met meer dan 10% kan verminderen? Daarom is het heel belangrijk de lenzen van de verrekijker mooi schoon te houden. Als u dat met de juiste zorg doet dan kan een kijker erg lang mee gaan. Doet u dit niet dan kunnen de lenzen al snel beschadigen waardoor de beeldkwaliteit snel achteruit gaat. Ook voor het mechanische deel van de verrekijker, zoals het scherpstel mechanisme, is het van balang dit schoon te houden. Goed onderhoud geeft meer en langer plezier van uw verrekijker of telescoop.

Bij ons in het Vogelinformatiecentrum kunt u altijd terecht om u kijker deskundig schoon te laten maken. Wij doen dit met zorg, want we weten als geen ander hoe belangrijk het is om mooi beeld te hebben (en te houden). Wij leggen u ook graag uit hoe u dit het beste kunt doen. Hieronder alvast wat tips. Maar komt u gerust een keer langs, want we begrijpen maar al te goed dat het best eng kan zijn om uw kostbare verrekijker te poetsen.

Stap 1 – Grof vuil
Na een dag strand of zeetrek kijken zit de verrekijker vaak onder het zand en zoutaanslag. Ook door andere oorzaken kan er grover vuil op de verrekijker komen. Dit vuil haalt u het beste weg door de kijker of telescoop schoon te borstelen met een zachte kwast of voorzichtig af te spoelen. Natuurlijk moet u dan wel zeker weten of de kijker waterdicht is. De meeste dakkant kijkers zijn dat wel, maar vraag dit voor de zekerheid even na. Na het afspoelen kunt u de kijker voorzichtig droog deppen met een zachte doek en daarna goed  laten drogen (niet op de verwarming). Als de kijker droog is komt het vervolg.
U kunt ook het grovere vuil en zand met een kwast weg borstelen. Gebruik hiervoor een zachte kwast. Het mag gewoon een verfkwast zijn. Maar bewaar deze kwast  apart en gebruik die dan alléén voor de optiek. Gebruik altijd een combinatie van borstelen en blazen, zo zorgt u ervoor dat het zand echt weg is. Een beetje perslucht gebruiken kan ook, echter ondanks goed blazen kan zand heel plakkerig blijven. Dan is goed en rustig borstelen met een kwast de beste manier om dit zand te verwijderen.
     
Als u de lenzen schoongeborsteld hebt, vergeet dan niet ook de eyecups en de brug van de verrekijker even schoon te maken met de kwast. Verwijder meteen ook al het zichtbare zand of vuil rondom de scherpstelknop en het schaniermechanisme. Uit de praktijk blijkt dat het zo goed als onmogelijk is om het zand 100% uit het scherpstel mechanisme te krijgen. Zand kan zorgen voor iets van gekraak tijdens het draaien. Maakt u zich geen zorgen, een betere verrekijker kan hier prima tegen.

Stap 2 – Lenzen schoonmaken
Als u zeker weet dat er geen zand en/of stof meer op de lenzen zit kunt u verder gaan met het schoonmaken. Vettigheid op de lens, zoals vette vingerafdrukken, houden veel licht tegen en zorgen voor onscherpte. Om de lenzen goed schoon te maken kunt u het beste speciale vloeistof voor het schoonmaken van verrekijkers gebruiken. Dit is verkrijgbaar van verschillende merken. Een voordelige prima werkende vloeistof is die van de Vogelbescherming Nederland. Een duurdere, maar zichtbaar beter werkende vloeistof, is die van Swarovski. Omdat er per keer maar weinig van gebruikt hoeft te worden kunt u hier erg lang mee doen. Druppel voorzichtig één druppel op een lens en gebruik een speciaal zacht microvezeldoekje om de lenzen op te poetsen. Deze microvezeldoekjes zitten vaak in een compleet schoonmaaksetje, maar zijn ook los te koop. In het Vogelinformatiecentrum hebben we verschillende schoonmaakdoekjes met leuke vogelafbeeldingen erop. De eerste poetsronde doet u zonder druk uit te oefenen. Wrijf de vloeistof zonder druk over de hele lens en verwijder daarmee de vettigheid. Neem dan weer een schoon deel van het doekje en poets nu met iets meer druk de lens geheel droog en schoon op. Herhaal deze twee stappen bij iedere lens. Overtollig vloeistof gebruiken is zonde; de kijker wordt er niet schoner door.
     
Gebruik alleen erkende (lenzen)vloeistof of anders gewoon een druppel water. Gebruik geen vloeistof waarvan u niet weet of het ook op lenzen met een coating gebruikt kan worden. Gebruik nooit onbekende chemische middelen of schoonmaakmiddel zoals glassex, dit geeft veel vet op de lenzen en kan de coating van de lenzen aantasten.
     
Mocht u nu een keer in het veld zijn, geen schoonmaakvloeistof bij bij de hand hebben, maar de lenzen zijn door water of zee-aanslag toch vies, dan kunt u het volgende doen: lik de lenzen schoon. Dat klinkt heel vies maar door aan de lenzen te likken, verwijdert u alle zout en zand. Daarna kunt u met een schone zakdoek (zorg ervoor dat de doek echt zandvrij is)voorzichtig de lenzen drogen. Hierdoor kunt u op dat moment weer helder verder kijken. Let op: Dit is een noodoplossing. Het echte precieze schoonmaken doet u lekker thuis en met de speciale spullen.

Bij de verrekijkers uit het duurdere segment (bv Swarovski) kunnen soms de eyecups eenvoudig van de kijker afgeschroefd worden. Het schoonmaken van de lenzen gaat dan een stuk eenvoudiger.
     
Zoals al genoemd zorgen vet en vuil op de lenzen voor een minder helder beeld, maar poets de lenzen zo min mogelijk. Schone lenzen hoeft u écht niet te poetsen.  Met poetsen van de lenzen loopt u het risico om de coating van het glas te beschadigen. Poets nóóit met zand of vuil op de lenzen want dat geeft altijd krasjes in de coating. Hierdoor gaat het briljante beeld verloren.
     

Tips om de kijker schoon te houden:
TIP 1 – Regenkap
Probeer altijd de regenkap op de verrekijker te houden. Dit voorkomt dat de oculairlenzen vies en nat worden. Maar ook bij droog weer is het goed de regenkap te gebruiken. Als u bijvoorbeeld iets eet kunnen kruimels niet op uw lenzen. terechtkomen. Dit scheelt veel poetswerk.
     
TIP 2 – Schoonmaakset
Neem altijd een schoonmaaksetje mee voor uw verrekijker. Zo’n setje bevat in elk geval een (blaas-) kwastje, schoonmaakvloeistof en een lens- of brillendoekje van microvezel.

TIP 3 – Geen papier
Maak de lenzen schoon met een brillendoekje of microvezel lensdoekje; niet met papieren zakdoekjes, goedkope (vochtige)schoonmaakdoekjes of keukenpapier, want papier heeft meestal een schurend effect.

TIP 4 – Lenspen
Een speciale Lenspen kan helpen bij schoonmaken van (vette) vingerafdrukken op de lenzen. Deze bevat een zachte, afgeronde kant van koolstof waarmee u de lenzen kunt schoonmaken. Let op: controleer de Lenspen voor gebruikop aanwezig stof en zand om krassen te voorkomen.

TIP 5 – Schone handen
De meeste verrekijker hebben een rubber buitenzijde, de zogenaamde armouring. Buiten in de natuur wilt u zich wel eens insmeren met zonnebrandcreme of anti insecten middel. Deze stoffen zijn vaak funest voor de rubberen buitenzijde van uw verrekijker. Zorg er dus voor dat u handen weer schoon zijn voordat u de verrekijker gebruikt. Veel plakkerig rubber of loslatend rubber wordt veroorzaakt door muggenolie of zonnebrandcreme.

TIP 6 – Draagtas
Bijna alle nieuwe verrekijkers worden geleverd met een draagtas. Het gebruik in het veld is vaak onhandig. Want iedere keer als u de kijker eerst uit de tas moet pakken is de vogel vaak al gevlogen. Maar als u de kijker in een rugzak of koffer wilt opbergen, doe dan de kijker wel eerst in de speciale draagtas. Dit geeft extra bescherming tegen stoten en beschermt de lenzen tegen vuil en stof dat in uw rugzak zwerft.

TIP 7 – GRATIS Service check bij het Vogelinformatiecentrum.
Bij ons in het Vogelinformatiecentrum kunt u altijd gratis terecht om uw kijker eens helemaal te laten nakijken. Wij maken de kijker altijd gratis voor u schoon en kijken hem helemaal na. Mocht er iets aan mankeren dan kunnen wij u van deskundig advies voorzien hoe hiermee om te gaan. Indien nodig kunnen wij de reparatie voor u laten verzorgen. Vaak kunnen zaken onder garantie verholpen worden.

In de tekst hebben we het vaak over de verrekijker, maar alles geldt natuurlijk ook voor de telescoop. Ook daarvoor geldt dat goed onderhoud het kijkplezier verlengt.